“Güneş girmeyen konuta hekim girer” atasözünün doğruluğu gün geçtikçe yeni çalışmalarla destekleniyor. Bağışıklık sistemini güçlendirerek hastalıklara karşı muhafaza sağlayan D vitamininin eksikliği birçok hastalığa davetiye çıkarabiliyor. İç Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Aytaç Karadağ, D vitamini eksikliğinin yol açtığı sıkıntılar ve alınması gereken tedbirler hakkında bilgi verdi. Pekala bahar güneşinden yanlışsız faydalanmanın yolları neler? D vitamini eksikliği hangi hastalıklara yol açar? D vitaminini çok almanın ziyanları var mı? İşte tüm merak edilen soruların karşılıkları elmaelma.com’da.
SADECE UYGUN BESLENMEK D VİTAMİNİ GEREKSİNİMİNİ KARŞILAMAYA YETMİYOR
Güneşin ziyanlı ışınlarının çeşitli cilt hastalıklarına sebep olduğu bilinse de güneşten büsbütün kaçınmak da birçok sağlık sorununa yol açabilmektedir. Türkiye güneş gören bir iklime sahip olmasına karşın çalışmalarda bilhassa doğu vilayetlerinde % 90 oranında D vitamini eksikliği görülmektedir. Bedenin ihtiyaç duyduğu D vitamininin % 90’ı güneş ışığıyla, % 10’u besinlerle alınabilmektedir. Bu nedenle yalnızca uygun beslenmek D vitamini muhtaçlığını karşılayamamaktadır.
D VİTAMİNİ BEDENDE DEPOLANABİLME ÖZELLİĞİNE SAHİPTİR
D vitamini oluşturabilecek UV-B ışınları 11.00 – 15.00 saatleri ortasında yeryüzüne indiği için, en yararlı vakit dilimi bu aralıktadır. Bu saatlerde hami faktör kullanmadan 30 dakika tüm beden olarak güneşlenildiğinde 20 bin ünite, yalnızca yüz, diz altı bacaklar ve eller olarak güneşlenildiğinde ise 3 bin ünite D vitamini alınabilmektedir. D vitamini yağda eriyebilme özelliğine sahip olduğu için bedende depolanabilmekte ve kış aylarında seviyesi yavaşça azalmaktadır. UV-A olarak isimlendirilen sabah ve akşamüzeri güneş ışınlarının ise D vitamini üretimine katkısı olmadığı üzere üretilen vitaminin yapısını da bozabilmektedir.
PLAZA HASTALIĞINDAN KORUNUN
Çok katlı, güneş görmeyen ofis ortamında çalışanların sayısı her geçen gün artmaktadır. Ofis çalışanlarında güneş ışınlarını yetersiz almaya bağlı D vitamini eksikliği sık görüldüğü için tıpkı vakitte “Plaza hastalığı” olarak da isimlendirilen D vitamini eksikliği, yorgunluk hissini artırmaktadır. Bilhassa mesai saati bittikten sonra adımları taşıyamayacak kadar bitkin, yapılan eforla uyumsuz bir yorgunluk hissi, mutsuzluk, konsantre olmakta zorluk çekmek, dikkati toparlayamamak, az yenmesine ve tertipli spor yapılmasına karşın kilo vermekte zorluk yaşamak üzere sorunlar yaşanıyorsa D vitamini seviyesine baktırılması tavsiye edilmektedir.
BU BESİNLERİ BOL BOL TÜKETİN
Güneşten gereğince faydalanamadığımız sonbahar ve kış aylarında somon, sardalya, ton balığı, uskumru, balık yağı, karaciğer, yumurta sarısı, güneş görmüş mantar, süt, peynir, yoğurt, tereyağı, maydanoz, ısırgan otu üzere D vitamininden varlıklı besinlerin çokça tüketilmesi tavsiye edilmektedir.
EKSİKLİĞİ BU HASTALIKLARA YOL AÇIYOR
Eskiden yalnızca kemik erimesi yaptığı bilinir ve halk ortasında güneş vitamini ya da kemik vitamini olarak isimlendirilirdi. Lakin yeni çalışmalarla 2000 kadar genin bozuk ve eksik çalışmasına neden olduğu saptandı. D vitamini eksikliğinin yol açabileceği hastalıklar şöyle sıralanmaktadır; Unutkanlık, dikkat eksikliği, konsantrasyon zayıflığı, multipl skleroz, Parkinson, yaşlılıkta Alzheimer hastalığı ve çocuklukta otizm yaptığı bilinmektedir. D vitamini eksikliğinde depresyon, bipolar bozukluk üzere ruhsal rahatsızlıklar, kronik yorgunluk, yaygın kas-kemik ağrısı, kemik erimesi, insülin direnci, büyüme gelişme geriliği gözlenebilmektedir.
Bağışıklık sisteminin zayıf çalışmasına neden olarak sık tekrarlayan enfeksiyonlar gelişebilmektedir. Astım, kurdeşen üzere alerjik rahatsızlıklara neden olabilmektedir.
Şeker hastalığına yakalanma riskini 8 kat artırabilmektedir. Bağırsaklarda kalsiyum ve magnezyum emilimini artırdığı ve böbreklerden atılımını azalttığı için kalsiyum-magnezyum eksikliğine de yol açabildiği görülmektedir. D vitamini eksikliğinde metabolizma yavaşladığı için bilhassa bel ve basen bölgesinde yağlanma artışı gözlenebilmektedir. Nizamlı spor yapmasına ve diyetine uymasına karşın kilo veremeyenlerin D vitamini seviyesine baktırması önerilmektedir.
En sık göğüs ve prostat olmak üzere 16 farklı kanser gelişiminde tesiri olduğu saptanmıştır. Hipertansiyon, kalp yetersizliği, kardiyovasküler hastalıklardan korunma açısından da kıymetlidir.
ASLA ÇOKA KAÇMAYIN!
D vitamini birikebilen vitamin olduğu için fazlalığında çeşitli zehirlenme bulguları gösterebilmektedir. Böbrek taşı, böbrek yetersizliği, yalancı beyin ödemi tablosu, ani kalp mevti, bulantı, kabızlık, algı bozuklukları, denetimsiz süratli kilo kaybı üzere meselelere yol açabilmektedir. Bu nedenle kan seviyelerinde eksiklik saptanmaması durumunda gereksiz ilaç kullanımından kaçınılması gerekmektedir. Bilhassa son yıllarda D vitamini kullanımı suiistimal edilebilmektedir.
