Hangi besinler alerjiye daha çok neden olur ? Besin alerjileri hangi şikayetlere yol açar? Besin alerjisi tanısı nasıl konur? Besin alerjisi nasıl tedavi edilir ? Besin alerjilerinin doğal seyri nasıldır? Çocuk Alerji ve İmmunoloji Uzmanı Doç. Dr. Sakine IŞIK husus hakkında kıymetli bilgiler verdi.
Yüz yetmiş kadar besinin alerjiye neden olduğu bilinmektedir
Besin alerjisinde şikayetler bağışıklık sistemimizin besinlerdeki proteini “tehlike” olarak algılayıp, olağandışı reaksiyon vermesi sonucu ortaya çıkmaktadır. Besin alerjisi sıklıkla bebeklik ve çocukluk çağında görülmekle birlikte erişkin periyotta de ortaya çıkabilir. Besin alerjisi görülme sıklığı tüm dünyada artmaktadır ve bir halk sıhhati sorunu olarak görülmektedir. Araştırmaların sonucuna nazaran besin alerjisi erişkinlerde %3, çocuklarda %6 sıklıkta görülmektedir. Yüz yetmiş kadar besinin alerjiye neden olduğu bilinmektedir. Ülkemizde besin alerjisine en sık neden olan besinlerin başında; inek sütü, yumurta, fındık, ceviz üzere kuruyemişler, yer fıstığı, soya, buğday, balık, kabuklu deniz eserleri ve daha ender olarak da mercimek, susam, kırmızı et gelmektedir.
Besin alerjileri iki formda bulgu vermektedir. Daha sık görülen “erken tip besin alerji” sinde şikayetler besin tüketildikten sonra birinci iki saatte ortaya çıkar ve ciltte yaygın kaşıntı, kızarıklık, lisan ve dudakda şişme, ses kısıklığı, nefes darlığı, öksürük, morarma, bulantı, kusma, tansiyon düşüklüğü ve bayılma üzere şikayetlere neden olur. Besin alerjilerin de görülen en önemli tepki ise ölümcül olabilen “Alerjik şok” tablosudur. Besin alerjilerinde görülen ikinci tablo ise “Geç tip besin alerjisi” dir. Geç tip besin alerjisinde sıklıkla gördüğümüz şikayetler bilhassa 6 ay altı anne sütü ile beslenen bebeklerde görülen kanlı, mukuslu sümüksü ve yeşil renkli dışkılama, şiddetli gaz sancıları, makat etrafında kızarıklık yanısıra kol içleri, diz artları, yanaklar,kulak artları, boyun ve göğüs ön yüzünde ortaya çıkan kaşıntılı, kuru, kızarıklıklar ile giden alerjik egzema ve tedaviye karşılık vermeyen reflü’dür.
Hastanın şikayetlerinin hikayesi önemlidir
Besin alerjisi teşhisini koymada hastanın şikayetlerinin hikayesi en değerli basamaktır. Hikayeden sonra ciltten ve kandan bakılan alerji testleri ve” besin müsabaka testleri” tanıda kullanılan sistemlerdir. Ciltten yapılan alerji testleri ve besin müsabaka testleri “alerjik şok” a neden olabildiğinden riskli süreçler olup alerji uzmanları tarafından yapılması gereken testlerdir. Hastanın alerjik olduğu besinlerden kaçınması alerjik tepkileri önlemenin ve tedavinin tek yoludur. Besin alerjisi olan hastalarda ortaya çıkan hafif tepkilerde alerji şurupları, alerjik şok üzere ağır tepkilerde adrenalin iğneleri kullanılmalıdır.
Bazı besinlere karşı gelişen alerjiler vakit içerisinde düzelme eğilimindedir. İnek sütü, yumurta üzere besinlere bağlı alerjiler yaşa bağlı olarak geçebilir, yer fıstığı, balık, kabuklu deniz eserleri ve kuruyemiş alerjileri çok uzun yıllar hatta hayat uzunluğu devam edebilir.
