Dünyanın birinci bayan savaş pilotu Sabiha Gökçen’i anlattığı belgesel sinemasıyla ismini duyuran İzmirli yapımcı-yönetmen Gülşah Çeliker, tam 10 yıl ünlü Türk denizcisi Piri Reis’in izini sürdü. Küçüklüğünde babası ile Kaptan Cousteau’nun belgesellerini izleyen ve hayatını drama belgesellere adayan Çeliker, Piri Reis belgeseli için kolları sıvadı.
Uluslararası nitelikteki belgeselle Piri Reis’in yeniden kendisi üzere ünlü Kaşif Kristof Kolomb ile olan bağlantısı, bilinmeyen kalan efsanevi kıssaları gözler önüne serilecek.
Belgeselde yıldız oyuncular rol alacak. Piri Reis’i ünlü aktör Mehmet Günsür, Kristof Kolomb’u İtalyan oyuncu Riccardo Scarmarcio oynayacak.
Piri Reis’in gemide geçen ve pek bilinmeyen aşk öyküsünün kahramanı Ester için yeniden ünlü oyuncu Serenay Sarıkaya’ya teklif götürülecek.Yeni Asır’a konuşan Çeliker, ‘Gizemli Kaptan Piri Reis’ belgeselini çekmenin bir tek nedeni olduğunu söyleyen Çeliker, “Kristof Kolomb yurtdışında ilkokullarda bile okutuluyor, Piri Reis de onun kadar bedelli fakat gereğince tanımıyoruz. Tüm dünya bilsin istiyorum” dedi.
Sizi belgesel çekmeye iten nedenler nedir?
İzmirliyim ve lisansüstü eğitimimi yapımcılık üzerine İngiltere’de yaptım.
Henüz okurken başımda hangi belgeselleri çekeceğimi listelemiştim. Yurtdışında kalınca ulusal hislerinizi daha ağır hissediyorsunuz. Ülkenin kahramanı kimler, oturup bunları araştırıyorsunuz. En azından bende o denli oldu.
Birçok belgesel çekildiğiyle kalıyor, sizin belgesel anlayışınız nasıl?
Arşiv araştırması yapan çok az insan var hatta yok denecek kadar az. Yalnızca doktora tezleri için üniversitelerde araştırma yapanlar var. Bunlarla halka dönük bir eser ortaya çıkmıyor. Bense sinemalarda izlenebilecek halka dönük bir belgesel yapmaya çalışıyorum.
SABİHA GÖKÇEN BENİM İDOLÜM
İlk belgesel Sabiha Gökçen sonrası ise Piri Reis. İkisi de tarihe damga vuran isimler. Yalnızca bu niteliklerinden ötürü mı onlara yoğunlaştınız?
İlk projem Sabiha Gökçen idi. O benim çocukluk önderimdi. O periyotta otomobil kullanamayan bayanlar için uçak kullanan biri büyük bir idoldü. Piri Reis ise benim için bir dünya kahramanı. Zira dünya haritalarını yapmıştı. Bir bilim adamı, bir kaptan. Yüz ünlü Türk kıssalarında var olan bir isim. 2004 yılında düzenlenen Milletlerarası Piri Reis Sempozyumu’na katıldım. Belgesel fikri orada netleşti.
Daha evvel Piri Reis ile ilgili yapılmış belgeseller var, bunun farkı ne olacak?
Evet gerçek ancak onlar harita üzerine çekilen belgeseller. Benim yapmak istediğim drama belgesel. Ayrıyeten onu bilimsel kimliği ile mukayeseli tarihî bir devri yansıtacak. O devir çok özel bir devir. Keşifler çağı. Denizde güçlenmenin, fethetmenin gerekli olduğu, yeni kıta ve hammadde kaynaklarının keşfedilip ülkelerin zenginleşmesine aracı olduğu bir devir. Hatta bu ülkeler ortasında bir yarışa dönüyor. Haritalar zımnî satılıyor. Ülkeler birbirleri ile istihbarat yarışına giriyor. Piri Reis onların öncülerinden biri. Marko Polo ve Kristof Kolomb ile meslektaş olan bir isim.
GİZLİ BİR AŞK HİKAYESİ
Bu belgeselin araştırması neleri kapsıyor, izleyici ne görecek?
Topkapı Sarayı arşivlerinden saklı Vatikan arşivlerine, Venedik, Cenova, İtalya ve Madrid, Salamanca, İspanya, Lizbon, Portekiz arşivlerine uzanan derin bir araştırmayı kapsıyor. Piri Reis’in amcası Kemal Reis’in yanında denizcilik mesleğine başlaması, Kristof Kolomb ile müsabakaları, seyahatler ortasında bâtın bir aşk kıssası, yapıtları, dünya haritaları, Kitabı Bahriye (Akdeniz Atlası), son Hint seferi ve haksız mevti aktarılacak. Bunlar akademisyenlerin görüşleriyle destekleniyor. Hatta Kristof Kolomb’un 15. nesil torunu Prof. Anunciada Colon de Carvajal ile yapılan görüşme yer alacak.
YETERİNCE BEDEL GÖRMÜYOR
Bu durumda Piri Reis’i sanırım en uygun bilen isimlerdensiniz, sizce onu gereğince tanıyor muyuz?
İşte belgesel bunun için var. Onun bilimsel kimliğini, dünya vizyonunu insanlara tanıtmak istiyorum. Gereğince kıymet görmediğini düşünüyorum.
Osmanlı’nın yetiştirdiği en değerli bilim adamı. Onu bütün perspektifi ile anlatmaya çalışacağım. Aşk da dahil. Kristof Kolomb yurtdışında ilkokullarda bile okutuluyor, Piri Reis de onun kadar kıymetli lakin gereğince tanımıyoruz.
Piri Reis’in Amerika haritasını birinci sefer çizen bir kaptan ve kartograf olarak dünya haritaları ile dünya tarihine ismini altın harflerle yazdırdığını anlatmak istiyorum.
Böylesine bir belgeselin bütçesi de olacaktır. Bu noktada ne durumdasınız?
Kültür ve Turizm Bakanlığı projemi destekliyor. 400 bin euro civarında bir bütçe gerekiyor, bunun 150 bin euro’luk kısmını sponsorlar ve kendi kaynaklarımla sağladım. Fakat şu an her türlü dayanağı bekliyorum.
KOLOMB İLE HOCALARI ORTAK
10 yıl süren araştırmanızda en çok ne dikkatinizi çekti, neleri keşfettiniz Piri Reis’le ilgili?
İtalya’da bulunduğu yılları keşfettim mesela. Piri Reis’in kayıp yılları var. Birtakım periyotlarda nerede ne yaptığı kayıp. Ben İtalya’da, Venedik’te olduğunu keşfettim. Orada fazla kalıp, çalışma yapınca istenmeyen insan ilan edilmiş, bunu keşfettim.
İspanya’da da keşif peşindeyim hatta bir profesör hocam benim için bir makale yazdı. Kristof Kolomb ile Piri Reis’in ortak bir harita hocası var. O adamın İstanbul’a gelip çalıştığı söyleniyor. Onları bir bilim adamı üzere kıymetlendirebiliriz, bunları keşfettim.
