Bel fıtığı nedir? Bel fıtığı ne üzere bulgularla ortaya çıkar? Bel fıtığı tanısı nasıl konulur? Bel fıtığı olanlar nelere dikkat etmelidir? Merak edilen tüm sıkıntıların yanıtlarını Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Doç.Dr.Ahmet İNANIR’dan öğrendik.
Bel fıtığı nedir, ne üzere bulgularla ortaya çıkar ?
Bel fıtığı, omurların ortasında yer alan ve bir çeşit süspansiyon misyonu gören jölemsi yumuşak kısmın sert dış kapsülünü aşarak dışarı çıkması ve sonlara basınç yada baskı uygulayarak ağrı, uyuşma, karıncalanma yahut kuvvet kaybına yol açması durumudur. Ağrı öksürmekle, ıkınmakla ve gülmekle artar. Ayakta durmak, oturmak ve öne eğilmekte ağrıyı arttırır. Çok kilo, ağır yük kaldırmaktan kaynaklanan ani bir tansiyon yaşlanma ve dejenerasyon üzere faktörler nedeniyle diskin dış kısmındaki halkada zayıflama ya da yırtılma olduğunda fıtıklaşma meydana gelir. Bilhassa ani başlangıçlı fıtıklar ağır kaldırma, travma yada ani hareket ile oluşur. Birtakım hastalarda ise ortada bir olan kısa müddette kendiliğinden geçen ağrılı bel tutulması atakları görülür. Hastalar birçok vakit düzeldiklerinden bunu önemsemezler lakin en sonunda bu hastalarda şiddetli bel tutulması ve ağrı başlar hatta önemli fıtıklar gelişebilir. Bu yakınmalar hastalara hayatı zehir eder hale gelir. Orta sınır bel fıtıklarında hasta ağrıyı çoklukla belinde hisseder. Yana çıkan fıtıklarda ise ağrı genelde bir bacağa yayılma ile kendini gösterir. Ağrı ile birlikte bacakta uyuşma, güç kaybı, refleks ve istikrar kayıpları ortaya çıkabilir. Hasta otururken ve yürürken de zorluk yaşayabilir. lomber disk hernisi, hiç bulgu vermeyebilir de.
Burada patlamış fıtık tabirini açıklamak gerekir. 2.drece fıtıkta (protrüsyon) Anulus fibrozustaki kısmi defekt yoluyla diskin geriye gerçek herniye olmasıdır. 3. Derece (Ekstrüde disk) Anulus fibrozustaki tam defekt yoluyla diskin geriye yanlışsız herniye olmasıdır. Tam katı geçiyor ise bu duruma patlamak tabiri yanlış olarak kullanılmaktadır.
Tanısı nasıl konulur ?
Bel fıtığı teşhisi konulması bilhassa de tedavisi fıtık konusunda bir uzman mahareti gerektirir. Bel yahut bacak ağrısının öbür sebepleri ekarte edildikten sonra fıtık tanısı mutlaka en başta fıtık konusuna hakim bir uzman muayenesi ile konulur, ve tanıya yardımcı olması hedefi ile röntgen, MR, BT yahut CT taraması üzere yüksek çözünürlüklü teşhis aygıtlarıyla fıtık nedeniyle oluşan omurilik yahut hudut bağlantısı tespit edilir. Ayrıyeten EMG aygıtı ile hastanın hangi hudut kökü yahut köklerinin fıtıktan etkilendiği belirlenebilir.
Şunu belirtmek isteriz ki yalnızca MRI ile fıtık tanısı koymak son derece yanlış bir davranıştır. Çalışmalar her ne kadar bel ağrısı nedenlerinden fıtığın %4-5 olduğunu söylüyor olasa da bel bölgesinde ağrı, tüm anatomik yapılardan kaynaklanabildiği için, hem hekim hem hasta tarafından uygun lokalize edilememektedir. Çok tecrübeli bir Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon uzmanı tarafından çok ayrıntılıca kıymetlendirilmesi kuraldır. Klinik çalışmalar, bel ağrısının kaynağının %39’lara varan oranda intervertebral disk patolojilerine bağlı olduğu göstermektedir. İntervertebral disk patolojileri alt kümeleri göz önüne alındığında, lomber disk hernisi ve dejeneratif disk hastalığı başı çekmektedir. Hiçbir şikayeti olmayan şahıslarda de %22-40 oranında Manyetik Rezonans Görüntülemede fıtık fotoğraf olarak görülmektedir ve bulgu vermemektedir. Bu nedenle bel ağrısı olan hastaya çekilen MRI da fıtık görüldüğünde direkt fıtığa bağlamak önemli bir yanılgıdır.
Bel fıtığında ameliyat dışı hangi tedaviler uygulanır ? Bel fıtığında Ne Zaman Ameliyat Gereklidir ?
İstirahat, disk içi basıncı ve omur etrafındaki yumuşak dokularda yüklenmeyi azaltarak fıtığın yahut öbür bel ağrılarının güzelleşmesinde yardımcı olabilir. Yatak ne sert ne de aşağı çökecek kadar yumuşak olmalıdır. Hasta sırt üstü, sağ ve sol yan konumda yatabilir. Hekiminizin önerdiği kadar istirahat yapılmalıdır. En kıymetli şey fıtık ve bel ağrısı yapan etkenleri düzgün ayırd edebilecek ehil bir uzman tabip bulmak ve onun nezaretinde hayatımızı devam ettirmektir. Bir formül uygulatıp tedavi oldum artık her şey âlâ gidecek kanısı yanlıştır. Çoklu formül uygulamak çok ehemmiyet arzeder. Ne manuel Terapi, ne Proloterapi ne Nöral Terapi ne kuru iğneleme ve ne de kök hücre uygulamaları tek başına tahlil üretici değildir. Bele kortizon, lazer, ozon, hidroterapi, radyofrekans üzere metotlarla de bel fıtığına kesin tahlil üretilememektedir.
Sülük, hacamat (yardımcı olarak kullanılabilir) ve yüzeyden sürülen kremlerin tahlil üretici tesiri yoktur.
Ameliyat, lakin %1-2’lik kısmında gerekmektedir ve dışkı ve idrar tutamam, cinsel işlevlerde bozulma, ve her türlü(asla tek usul değil) tıbbi tedavi ve tedbire karşın ilerleyen kuvvet kaybı gelişmesi durumlarında düşünülür.
Ameliyatlar ve disk içi uygulanan nükleoplasti yahut anuloplasti üzere metotlar diske ziyan verdiğinden gelecek ay ve yıllar içinde yeni sorunların davetçisi olabilmektedir ve esnekliği belli derecelerde kısıtlar ve hastayı hafif yahut önemli özürlü hale getirebilir. Ameliyatın endoskopik yahut mikrocerrahi olması cazip gösterilmektedir lakin açık cerrahi üzere volüm azalması yaptığından ötürü diske verilen ziyanı engellememektedir.
Bel Fıtığı Olanlar Nelere Dikkat Etmeli
Ani hareketlerden kaçınılmalı
Ağır kaldırılmamalı, kaldırılan objelerin yüküne dikkat edilmeli
Hafif sporlar yapılmalı, beli zorlamaktan kaçınmalı
Uzun vadeli olarak tıpkı durumda kalınmamalı
Eğilirken dizleri kırarak bel düz olarak eğilmeye dikkat edilmeli
Omurgayı zorlayacak ve zedeleyecek hareketler yapılmamalı
Kilo almamalı, kilolu olanlar kesinlikle olağana dönmelidir
El çantası yerine hafif sırt çantası tercih edilmeli.
Çok fazla ayakta durulmamalı
Sırt üstü yahut yan yatmak tercih edilmeli
Dik oturulmalı ve bel desteklenmeli
