Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Doç. Dr. Cengiz Bahadır, dizlerin bedenimizin en fazla yükünü taşıyan eklemler olduğunu tabir ederek, “ Bu nedenle diz sorunları de hayatımızı olumsuz biçimde etkileyebilir. “ dedi. Pekala dizden ses neden gelir? Dizden ses gelmesi kıymetli midir? Teşhis nasıl konulabilir? Ne vakit tedavi edilmelidir? Merak edilen soruların karşılıkları elmaelma.com’da.
Dizden niçin ses gelir?
Diz ekleminin bu yükleri ağrısız bir halde taşıyabilmesi kıkırdaklar ortasındaki sürtünmenin çok az olmasını gerektirir. Hangi sebeple olursa olsun kişinin diz kapağının ardını döşeyen kıkırdağın yıpramasının birinci bulgusu dizden ses gelmesidir. Bu sesler diz hareketleri sırasında bilhassa çömelip kalkarken ortaya çıkar ve daha çok “çıtırdama” halindedir. Bu ses büyük oranda diz kapağı kıkırdağının yüzeyinin bozulması ve hareket halinde bu bozuk yüzeyin karşı kemiklere sürtmesinden kaynaklanmaktadır. Bu durum tıpta “kondromalzai patella” olarak isimlendirilir. Bazen meniskus yırtıklarından da ses gelebileceği unutulmalıdır. Bu durumda dizden gelen sesler daha çok “kütleme” biçimindedir.
Dizden ses gelmesi kıymetli midir?
Dizden ses gelmesi çoklukla orta ve ileri yaşlarda olur. Bununla bir arada gençlerindizinden de ses gelebilir. Dizden ses gelmesi özelikle orta yaşlarda(30-45) ortaya çıkarsa erken kireçlenmenin habercisidir. Sesle birlikte ağrı varsa ve bu ağrı bilhassa oturup kalkmalarda ,diz kırarak yapılan aktivitelerden sonra oluşuyorsa kesinlikle araştırılmalıdır. Bu basamakta yapılacak en yanlışsız hareket bir fizik tedavi uzmanına başvurmaktır.
Tanı nasıl konabilir?
Bu tip olgularda ağrı olmasa dahi dizden inceleme gereklidir. Seçilecek prosedür kıkırdak dokuyu ve menisküsleri çok yeterli göterebilmesi nedeniyle manyetik rezonans(MR) incelemesidir. MR ile diz kemiklerinin kıkırdakları detaylı bir halde görülebilir.
Ne vakit tedavi edilmelidir?
Dizden ses gelmesi her vakit bir patolojiye delalet etmez. MR’da kıkırdak hasarı yani kondromalazi patella varsa ağrı olmasa bile tedavi uygulanmalıdır. Aksi takdirde diz yavaş yavaş da olsa kireçlenmeye gidecek ve hasar kalıcı hale gelecektir.
Dizdeki erken kıkırdak hasarı nasıl tedavi edilmelidir?
Bu hastaların tedavisinde 3 temel prensip vardır. Birincisi, hasta dizine düzgün bakacaktır. Yani çömelm,e merdiven inip çıkma, uzun müddetler dizleri kıvırarak oturma, bağdaş kurma üzere hareketleri mümkün olduğunca az yapacaktır. İkinci prensip; hasta dizi kuvvetlendirecek idmanlar yapacaktır ve sonuncusu kilo almayacak, kilolu ise verecektir. Bu temel prensipler dışında bu dizlerde kıkırdak iğneleri ve fizik tedavi uygulamaları işe yarayabiir. Son yıllarda PRP (trombositten güçlü plazma) tedavisi başarılı bir halde kullanılmaktadır.
PRP tedavisi nedir ?
PRP tedavisi dünyada son 4 yıldır,Türkiye’de ise son 2 yıldır kullanılan bir yoldur. Hastadan damar yolu ile yaklaşık 20 cc kadar kan alınır ve bu kan özel birtakım süreçlerden geçirilerek içerisinde çok sayıda trombosit hücresi içeren PRP elde edilir. Kandan elde edilen trombositten zenginleştirilmiş plazma sıvısı doğal bir ilaç üzere tesir gösterir. Enjeksiyon ile eklem içine verilen trombosit hücrelerinden çıkan doğal hormonlar yaralanmanın ve zedelenmenin olduğu bölgede kıkırdak üzere yapıların hücrelerini uyararak o bölgedeki güzelleşmeyi hızlandırır. PRP tedavisi ayda bir defa toplam 3 kere uygulanır
PRP tedavisi kıkırdak zedelenmelerinde aktif bir tedavidir?
İki yıldır çok sayıda diz hastasına uyguladığımız PRP yolu bilhassa kıkırdak zedelenmelerinde son derece başarılı sonuçlar vermektedir. Yan tesirinin olmaması en değerli avantajıdır.Dizdeki erken kıkırdak zedelenmeleri temel prensiplere bağlı kalarak yapılan PRP tedavisi ile son derece aktif bir formda tedavi edilebilmektedir. Unutulmaması geren nokta; erken müdahale edilirse “kireçlenme yazgı değildir”.
