Melotonin hormonu nedir? Melotonin hormonunu azaltan etkenler nelerdir? Hücrelerin yenilenmesi, bağışıklık sisteminin güçlenmesi, uyku ritminin ve beden ısısının ayarlanması üzere birçok vazifesi olan melotonin hormonunu bilinmeyen yararlarının neler olduğunu sizler için araştırdık. Antioksidan özelliğinden ötürü melatoninin kalp ve damar sistemini kollayıcı tesiri olan melotonin hormonuna dair tüm bilinmeyenleri İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Murtaza Çit’ten öğrendik.
Sağlıklı bir yaşam ve bedenin fonksiyonlarının sağlıklı çalışması için en değerli düzeneklerden biri bedende salgılanan hormonlar. Hormonlar, bedenin şeker ve tansiyon istikrarından, metabolizma suratının ayarlanmasına kadar birçok işlevi sağlayan temel faktörlerin başında gelir.
VÜCUT ISISININ AYARLANMASINA YARDIMCI OLUYOR
Melatonin hormonu bedenin biyolojik saatini ve ritmini ayarlamakla birlikte, hücrelerin yenilenmesi, bağışıklık sisteminin güçlenmesi, uyku ritminin ve beden ısısının ayarlanması üzere birçok biyolojik ve fizyolojik düzenlemelerde vazife alır.
SEROTONİN HAVA KARARINCA MELOTANİNE DÖNÜŞÜR
Melatonin hormonu, beyinde epifiz bezi denen hormon üreten bir bezden salgılanmaktadır. Melatonin hormonu epifizde triptofan denen bir unsurdan üretilmektedir. Bu unsur evvel memnunluk ve güç hormonu olarak da bilinen seratonine dönüşür. Seratonin de hava kararınca melatonin hormonuna dönüşmektedir. Melatonin hormonunun salgılanması epifiz bezindeki hücrelerin ışığa hassas olmasına bağlıdır.
MELOTONİN HORMONU EN GÜÇLÜ ANTİOKSİDANLARDANDIR
Işık öncelikle beğenilen retina katmanında bulunan ışığa hassas fotoreseptörlere gelmekte buradan da kontakla epifiz bezindeki ışığa hassas reseptörleri uyarmaktadır. Işığın tesiriyle epifiz bezinde melatonin salgılanması baskılanırken, karanlık ortamda bu baskı ortadan kalkmakta ve melatonin salgısı artmaktadır. Melatonin hormonu bilinen en güçlü antioksidanlardandır.
DEPRESYON İLE ORTASINDA GÜÇLÜ BİR İLİŞKİ VARDIR
Melatonin salgılanması özel bir sirkadiyen ritme (vücut saati) bağlı. Akşam 21.00-22.00 saatleri ortasında artmaya başlayıp gece 02.00-04.00 saatleri ortasında doruk noktasına ulaşır. Sabah 05.00’ten sonra azalır. Bu nedenle melatonin hormonunu drakula hormonu olarak tanımlayanlar da vardır. Melatonin hormonu mevsimden mevsime ve gece gündüz durumuna nazaran değişkenlik göstermektedir. Kışın uzun gecelerde melatonin salgılanması daha fazla olup yazın geceler kısa olduğundan melatonin daha az salgılanmaktadır. Melatonin hormonu ile iştah ortasında doğrusal bir bağ vardır. Melatonin salgılanmasının artması iştahı ve besin alımını artırdığı gösterilmiştir. Bundan ötürü obezite tedavisinde ışık tedavisinin melatonini azaltarak iştahı ve besin alımını azaltıcı tesirinden faydalanmayla ilgili çalışmalar yapılmıştır. Tekrar melatonin salgısıyla depresyon ortasında kuvvetli bir bağ olduğunu gösteren çalışmalar mevcuttur. Bu tesirle kışın gündüzlerin kısalıp gecelerin uzamasıyla melatoninin bedende imali daha erken saatlerde başlayıp daha fazla üretildiği için biyoritmi bozup mevsimsel depresyonu tetiklediğine dair birçok çalışma yapılmıştır. Kışı ve geceleri uzun süren İskandinav ülkelerinde depresyonun ve buna bağlı intiharların yüksek olması melatonin ile depresyon ortasındaki güçlü bağı ortaya koymaktadır.
KALP VE DAMAR SİSTEMİNİ KORUMAKTADIR
Melatoninin çok güçlü bir antioksidandır. Antioksidan özelliğinden ötürü kalp damar sistemini gözetici tesirleri olduğu yapılan çalışmalarla ortaya konmuştur. Yapılan çalışmalarda uzun mühlet uykusuz kalan melatonin seviyesi azalmış bireylerin kalp krizi ve inme sıklığında artış olduğu gözlemlenmiştir Yeniden melatonin hormonunun yüksek antioksidan etkinliğinden dolayı yaşlanmayı geciktirici tesiri olduğu kabul edilmektedir. Son yapılan çalışmalara da melatonin salgısının azaldığı uzun yıllar uykusuzluk çeken hastalarda yaşlanmanın daha süratli olduğu, uygun uyku uyuyanlarda yaşlanmanın daha yavaş olduğu gösterilmiştir. Melatoninin kandaki ölçüsü 1 ile 3 yaşlar ortasında artar. Ergenliğe kadar yüksek seyreder, ergenlik başladıktan sonra düşmeye başlayarak 60’lı yaşlarda en düşük düzeye ulaşır. Uyku hormonu olarak bilinen melatonin, ilaç olarak uykusuzluk çeken melatonin seviyesi düşük hastalarda denenmiş ve başarılı sonuçlar alınmıştır. Ayrıyeten melatoninin antioksidan tesirinden ötürü kalp-damar sistemi hastalıklarında kullanımı ve yaşlılığı azaltıcı tesirlerinden ötürü kullanımı hala deneme evresindedir. Tekrar obezite tedavisinde melatoninle ilgili çalışmalar devam etmektedir. Işık, gerilim, uyumadan evvel yemek yemek yahut karnın tok olması üzere faktörler melatonin hormonun seviyesini azaltmaktadır. Tekrar antidepresan ilaçlar, beta blokörler ve kimi uyku ilaçları melatonin hormon sentezini azaltmaktadır. Bu olumsuz faktörlerden uzak sakin bir karanlık ortam da melatonin salgılanmasını artırmaktadır.
ODADA ELEKTRONİK EŞYALAR BULUNDURMAYIN
İyi ve kaliteli bir uyku için, bağışıklık sistemimizin güçlü kalması ve kalp-damar sıhhatimizin daha uygun olması için öncelikle yattığımız odanın sade, gereğince karanlık, sakin olması gerekir. Uyumadan 2 saat öncesinden çok yemek yemekten, kahve, alkol, çikolata tüketiminden ve sigara içmekten kaçınmalı; Uyumaya yakın televizyon ve cep telefonunu kapatmalıyız.. Mümkünse uyuduğumuz odada televizyon ve cep telefonu üzere elektronik eşya bulundurmamalıyız. Yeniden ışığı büsbütün engelleyecek formda kalın ve koyu renkli perde kullanımına dikkat etmeliyiz.
